Omgaan met emoties (13-18 jaar)

Soms raakt mijn zoon gefrustreerd als iets niet lukt maar meestal maakt het hem heel verdrietig. Ik heb gemerkt hoe goed het werkt om  hier echt even ruimte voor te maken in plaats van meteen te zeggen dat het wel mee valt en dat het zo goed is dat hij het wel probeerde.


0 – 4 jaar 5 – 12 jaar 13 – 18 jaar

De meeste jongeren zitten nu midden in de puberteit. De ‘puberhormonen’ zorgen niet alleen voor lichamelijke veranderingen, ook het emotionele systeem wordt op scherp gezet. Het puberbrein reageert snel op spanning en beloning en zoekt nieuwe ervaringen. Dat gaat wel weer over als ze volwassen worden, maar voor die tijd moeten pubers juist ervaring opdoen. Ook moeten ze hun hersenen trainen als het gaat om gevolgen overzien, plannen en afgewogen beslissingen nemen. Dat is een normaal ontwikkelingsproces, maar jongeren met CP ervaren dit vaak als een extra hindernis, omdat omgaan met emoties toch al lastiger is.

Jongeren met CP kunnen bovendien eerder in de puberteit komen, waardoor veranderingen in gedrag en emotie zich eerder aandienen. Ze kunnen daar zelf ook meer last van krijgen. Ze zijn heel gevoelig voor de reacties van leeftijdgenoten. Dus een onbeheersbare lachbui of een overdreven boze reactie is voor jongeren met CP heel ongemakkelijk als dit in bijzijn van vrienden gebeurt. Dat kan ook de motivatie zijn voor de jongere met CP om zelf zijn emoties onder controle te krijgen.


Tips op basis van situatiesAlgemene tips

Michael baalt enorm. Het lukt hem niet om uit een lachbui te komen als hij bij vrienden is. De eerste keer vond iedereen dat wel grappig, maar nu vinden ze het gek. Hij schaamt zich rot. Wat doe jij?

Ik leg mijn kind uit dat lachen ook een emotie is. Door zijn CP is het lachen waarschijnlijk lastig te stoppen, net als zijn boze buien.
Op deze leeftijd is het belangrijk dat je kind leert wat er allemaal bij CP komt kijken. Als het weet dat heftige emoties zoals een heftige lachbui erbij kunnen horen, zal je kind gemakkelijker begrijpen dat het zelf iets kan doen om er controle over te krijgen. Het is een goed moment om met je kind te bespreken wat CP bij hem inhoudt en dat de hersenbeschadiging ook gevolgen kan hebben voor emotie, gedrag en leren.

Actie: Ik bespreek met mijn kind dat CP ook gevolgen kan hebben voor emotieregulatie, gedrag en leren.

Toevoegen aan actielijst
Ik vraag mijn kind of het de lachbui voelt aankomen. Ik bespreek wat het kan doen om niet helemaal door te schieten in de heftigheid.
Bedenk dat het een uitdaging is om emoties onder controle te krijgen. Dus blijf je kind steunen. Geef een compliment als hij het heeft geprobeerd. Ook als het niet lukte. Het is net als fysiotherapie: één keer oefenen is niet genoeg om je spieren onder controle te krijgen. Blijf proberen. Dat is belangrijk. Onthoud dat het nog heel wat keren mis zal gaan.

Actie: Ik bespreek met mijn kind hoe hij heftige emoties onder controle kan krijgen.

Toevoegen aan actielijst
Ik vraag hem: ‘Weten je vrienden wat CP is? En weten ze ook dat deze reactie erbij kan horen?’
De reactie van vrienden is een belangrijke motivatie voor jongeren om hun emoties onder controle te krijgen. Als vrienden weten wat er aan de hand is, zijn ze ook bereid om je kind hierbij te helpen.

Actie: Ik bespreek met mijn kind wat zijn vrienden over CP moeten weten en hoe zij hem kunnen helpen.

Toevoegen aan actielijst
Naar situatie 1

Hier vind je tips over het omgaan met de emoties van je kind. Klik op een tip voor meer informatie.

Maak duidelijke afspraken
Juist in de puberteit is duidelijkheid van groot belang. Bij ouders die stevig in hun schoenen staan, weet een puber waar hij aan toe is en dat wil hij ook! Maak lijstjes met huishoudelijke taken en hang ze op de koelkast.

Wees duidelijk waar de grens ligt
Pubers zoeken grenzen op en dat is ook goed. Ze onderhandelen, soms met ruzie of discussie. Langzaam zullen die grenzen verschuiven. Maar de grenzen moeten verantwoord zijn, moeten passen bij de leeftijd en de situatie. In gesprekken bepaal je steeds meer samen wat verantwoord is, maar wees wel duidelijk. Praten lukt niet als emoties hoog oplopen. Kom er dan op een rustig moment op terug.
Help je kind om te gaan met heftige emoties
Als emoties erg heftig worden, is het lastig om er weer uit te komen. Het is fijn als een jongere op tijd kan bedenken dat hij moet ‘stoppen nu het nog kan’. Een ouder ziet dat vaak eerder aankomen, dan de jongere zelf. Spreek daarom af welk signaal je geeft als je merkt dat de jongere doorschiet. Bespreek ook samen wat helpt om zelf op tijd te stoppen.
Help de heftige emotie stoppen
Alle emoties mogen er zijn. Het is ook goed om dat te benoemen. Kinderen met CP kunnen erg doorschieten in hun emoties. Ze kunnen erg verdrietig of boos zijn of ze blijven maar lachen. Als een emotie heftig is, wordt het moeilijker om eruit te komen. Beter is het om eerder te stoppen, om de piek of het diepe dal voor te zijn. Hoe kun jij je kind helpen om eerder te stoppen:

  • Houd je kind stevig, maar vriendelijk vast en spreek het rustig toe
  • Laat je kind diep ademhalen. Inademen door de neus, uitademen door de mond.
  • Geef een stressballetje.
  • Spreek samen een signaal af. Je steekt bijvoorbeeld je hand op als je merkt dat zijn emoties heftig worden. Op die manier zal hij het ook zelf eerder herkennen.
  • Bespreek hoe hij geholpen wil worden. Samen bedenk je de beste oplossing. Probeer het gewoon uit … Werkt het na een paar keer niet, probeer dan iets anders.
    Bedenk dat het heel lastig is om je emoties goed onder controle te krijgen. Geef een compliment als je ziet dat je kind zijn best doet er grip op te krijgen, ook als het niet lukt. Blijf doorgaan, want dit is een moeilijk leerproces.
Help je kind met het op een verstandige manier uiten van zijn/haar boosheid.
Boosheid mag er zijn. Het is belangrijk dat je kind leert om zijn boosheid zo te uiten, dat hij geen spijt hoeft te hebben over wat hij zei of deed. Ook belangrijk is dat zijn boosheid voor de omgeving zo min mogelijk overlast oplevert.
Help je kind op tijd te stoppen: stop als het nog kan!
  • Spreek met je kind een signaal af als je ziet dat je kind boos aan het worden is.
  • Bespreek samen mogelijkheden die hem kunnen helpen om te stoppen. Wijs hem hierop als hij probeert te stoppen. (Zie ook de Time-outtips)
  • Kan het kind zijn boosheid met bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen verminderen? Of moet het zich even afzonderen om te kalmeren?
  • Ga niet in gesprek met je boze kind, maar wacht tot het weer rustig is.

Niet alle bovenstaande situaties passen misschien bij jouw kind, maar kijk welke manier van reageren jij zou kiezen in deze situatie. Klik op die reactie voor meer informatie.

  Ga naar PDF
Illustratieve afbeelding over het onderwerp Emoties & Omgeving
AAN DE SLAG MET:

Emoties & Omgeving

Illustratieve afbeelding over het onderwerp Leren & Begrijpen
AAN DE SLAG MET:

Leren & Begrijpen

Illustratieve afbeelding over het onderwerp Dagelijks leven
AAN DE SLAG MET:

Dagelijks leven

Illustratieve afbeelding over het onderwerp School & CP
AAN DE SLAG MET:

School & CP